Υπάρχουν γεγονότα, καταστάσεις, συναισθήματα και σκέψεις για τα οποία φτιάχτηκε η φράση «τα λόγια είναι περιττά». Όταν γίνεται λόγος για μια ιδέα, σίγουρα υπάρχει κάτι του ο-ποίου το όνομα έχει ταυτιστεί απόλυτα μ’ αυτήν, έχει γίνει ένα μ’ αυτήν και με λίγα λόγια το όνομά του είναι πολλές φορές η ίδια η ιδέα για την οποία γίνεται λόγος.
Η ταύτιση της «Μουσικής» με συγκεκριμένα ονόματα είναι κάτι το δύσκολο και το περίπλοκο. Άνθρωποι πολλοί αφιέρωσαν τη ζωή τους ολόκληρη για αυτήν την «τέχνη», που ίσως είναι η απλούστερη λέξη που μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιος ώστε να περιγράψει και να χαρακτηριστεί αυτό που ονομάζουμε «Μουσική» στις μέρες μας. Άνθρωποι που έδωσαν κερδίζοντας πολλά, και άλλοι που έδωσαν δίχως να πάρουν τίποτε. Η ιστορία και ο χρόνος είναι ίσως ο καλύτερος, σοφότερος και πιο δίκαιος κριτής για αυτούς και το έργο τους.
Ένα παιδί 6 ετών. Σίγουρα η κατάσταση η οποία θα μπορούσε να ταιριάξει καλύτερα σε ένα οποιοδήποτε παιδί αυτής της ηλικίας θα ήταν αυτή την οποία απλά ονομάζουμε «παιχνίδι». Τι είναι όμως για το κάθε παιδί και τι σημαίνει πραγματικά η λέξη παιχνίδι θα το δούμε στη συνέχεια.
Ονομάσαμε σήμερα την «Τέχνη των Μουσών», «Μουσική». Πάντα υπήρχε η τάση στον άνθρωπο να ονομάζει και να χαρακτηρίζει μια ιδέα, ένα γεγονός, μία ομάδα, μία τάση, το οτιδήποτε. Επτά νότες. Όντως πρόκειται οπότε για τέχνη. Τόσο μικρός αριθμός «εργαλείων», τόσο αριστοτεχνικό αποτέλεσμα. Μία-μία οι νότες παίρνονται και τοποθετούνται σε σειρά. Φαίνεται στην πρώτη ματιά κάτι το πολύ απλό. Στην δεύτερη ματιά… ακόμη πιο απλό. Στην τρίτη και τέταρτη ματιά ξεκαθαρίζει πια…Φαίνεται απλά… «παιχνίδι». Μετά από ανάλυση, παίρνει το όνομά του….
Ιωάννης, Χρυσόστομος, Βολφγκάγκους, Θεόφιλος, Μότσαρτ. Η ιστορία ονομάζει απλά, «Μότσαρτ». Στα τέσσερά του τοποθετεί για πρώτη φορά τα χέρια του πάνω στα πλήκτρα. Κάτι που για ανθρώπους κάθε ηλικίας θα φαινόταν τόσο δύσκολο και περίεργο, γι’ αυτόν φάνηκε κάτι τόσο φυσικό. Από την πρώτη φορά φάνηκε ότι κάπως και με κάποιον τρόπο εμφυτεύτηκε μέσα στον εγκέφαλό του ολόκληρο το νόημα της «μουσικής». Από την πρώτη κιόλας φορά θέλησε να δείξει πιο είναι το φυσικό του περιβάλλον. Και το έδειξε… Στα έξη του παίζει για πρώτη φορά ενώπιον κοινού, στην αυλή του πρίγκιπα του Μονάχου και στην αυτοκρατορική αυλή της Βιέννης. 
Στις 27 Ιανουαρίου 2006 συμπληρώνονται ακριβώς 250 χρόνια από τη γέννηση του Μότσαρτ. Ένα τέταρτο ολόκληρης χιλιετηρίδας, κι όμως, η μουσική του μοιάζει τόσο νέα, τόσο καινούρια και φρέσκια για τις ανάγκες του σημερινού ανθρώπου. Με το πέρας των ετών αντί να χάνεται εξαιτίας της ηλικίας της, μελετάται όλο και περισσότερο, ακούγεται και διδάσκεται ακόμη πιο πολύ. Γίνεται αντικείμενο μελέτης ακόμη και από την ιατρική επιστήμη, η οποία σήμερα ανακαλύπτει και τη χαρακτηρίζει ως ευεργετική για τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Ευεργετική για τα μικρά μωρά τα οποία βοηθάει να αναπτύξουν σωστότερα τα εγκεφαλικά τους ημισφαίρια, ευεργετική όμως και για ανθρώπους με ψυχολογικές παθήσεις.
Κι όμως, ο άνθρωπος αυτός απαξιώθηκε και πολεμήθηκε τόσο πολύ στα χρόνια του. Η μουσική του φάνταζε ίσως τόσο φρέσκια, νέα και περίεργη για την εποχή του που ήταν πολύ δύσκολη να κατανοηθεί. Κι όμως, σύμφωνα με την σημερινή μουσικολογική ανάλυση η μουσική του Μότσαρτ χαρακτηρίζεται ως απλούστατη, παιδική, σχεδόν κωμική, κάτι σαν παιχνίδι. Παρόλα αυτά είναι ο πλέον αναγκαίος συνθέτης σχεδόν σε όλα τα επίπεδα της μουσικής εκπαίδευσης είτε μουσικών σχολών είτε πανεπιστημιακών ιδρυμάτων παγκοσμίως. Πράγματα και καταστάσεις οι οποίες είναι ασύνδετες μεταξύ τους και φαίνονται περίεργες. Πως μία τόσο απλή και κωμική μουσική κρίνεται απαραίτητη για την παγκόσμια μουσική εκπαίδευση;
Το περίεργο βέβαια ξεκινάει από την ίδια τη ζωή του Μότσαρτ. Σχεδόν 35 μόλις χρόνια ζωής αλλά οι συνθέσεις έργων ξεπερνούν τις 650. Έργα για πιάνο σόλο, 22 σονάτες. 17 συλλογές διασκευών, 6 σονάτες για τέσσερα χέρια, 1 σονάτα για δύο πιάνα. Έργα μουσικής δωματίου, 6 κουιντέτα για δοξάρια, 27 κουαρτέτα για δοξάρια, 20 συνθέσεις για πνευστά, 6 τρίο για βιολί, βιολοντσέλο και πιάνο, 2 κουαρτέτα με πιάνο, 1 κουιντέτο με πιάνο, 40 σονάτες για βιολί και πιάνο. 21 όπερες, 5 μπαλέτα και μουσική σκηνής. Έργα ορχηστρικής μουσικής, 30 κοντσέρτα για πιάνο και ορχήστρα, 6 κοντσέρτα για βιολί και ορχήστρα, 2 κοντσέρτα για φλάουτο, 4 κοντσέρτα για κόρνο, κοντσέρτο για φαγκότο, για βιολί και βιόλα, για φλάουτο και άρπα, για κλαρινέτο. Έργα συμφωνικής μουσικής, 60 συμφωνίες, 20 ντιβερτιμέντι, 12 σερενάτες, 2 νυχτερινά, 20 χοροί για ορχήστρα. Έργα φωνητικής μουσικής, 1 ορατόριο, 2 καντάτες, 18 λειτουργίες, 1 Ρέκβιεμ, 11 κύριε ελέησον, 4 λιτανείες, 7 προσφορές, 2 εσπερινοί, Άβε βέρουμ, Ρεγκίνα Κοέλι, 37 άριες για σοπράνο, 4 ντουέτα, 10 τερτσέτα, 2 κουαρτέτα, 50 κανόνες, 40 λίντερ
Μέσα στα 250 χρόνια που ακολούθησαν συνέβησαν πολλά στην ανθρωπότητα. Ένα μόνο προσπαθεί και «κυνηγάει» ακόμη να καταφέρει. Να βρεθεί άνθρωπος που θα ξεπεράσει τον αριθμό των έργων του Μότσαρτ του οποίου το όνομα μάλλον τώρα πια μοιάζει να δικαιολογείται, και δεν είναι άλλο από το Amadeus δηλαδή, Θεόφιλος. Μόνο ένας φίλος του Θεού θα μπορούσε να κατορθώσει τόσα πράγματα όπως ο Μότσαρτ, και να πεθάνει τόσο νέος, σαν να ήθελε να δείξει ότι εκπλήρωσε το σκοπό του. Και ο Μότσαρτ δεν έκανε τίποτε άλλο παρά μόνο αυτό. Έγινε φίλος με το Θεό. Το Θεό τον οποίο έβλεπε και συναντούσε παντού. Το οτιδήποτε ήτανε γι’ αυτόν Θεός. Η ζωή του, η γυναίκα του, ο πα-τέρας του, η φύση γύρω του, η πόλεις όπου ζούσε, το σπίτι του, το πιάνο του, τα έργα του, τα πάντα του φαινόταν παιχνίδι, όχι όμως με την σημερινή έννοια. Του φαινόταν όλα μια αφορμή και μια αιτία από όπου θα μπορούσε να αντλήσει κάτι, να εμπνευστεί και να δημιουργήσει. Όταν πολλοί ήταν αυτοί που τον πολεμούσαν και δεν αναγνώριζαν τη μουσική του, ο ίδιος διακύρεται παντού πως η μουσική του είναι ότι πιο τέλειο και μεγαλοπρεπές έχει φτιαχτεί μέχρι τότε. Το έλεγε, το πίστευε και το έδειχνε. Η ιστορία…….απλώς συμφώνησε.
Νίκος Ορδουλίδης
