Λειψυδρία

Το ανθρώπινο είδος, από την αυγή της ύπαρξής του, αντιμετώπισε το φυσικό περιβάλλον με δέος, αλλά και ως πηγή έμπνευσης για δημιουργία. Tο νερό, κυρίαρχο στοιχείο του γήινου φυσικού κόσμου – τα 2/3 του πλανήτη μας καλύπτονται από νερό – και «κουκούλι» της ζωής, υπάρχει σε κάθε πτυχή της ανθρώπινης δημιουργίας. Ο ζωγράφος υμνεί το νερό με το πινέλο του, ο λογοτέχνης με την πένα του, ο μουσικός με τη λύρα του. Ο ιερουργός το χρησιμοποιεί για να συμβολίσει τα μυστήρια της δημιουργίας και του κύκλου της ζωής. Τέλος, ο επιστήμονας μελετά τον κύκλο του νερού και τις διαταραχές αυτού του κύκλου.

Ένα από τα σημαντικότερα συστήματα από τα οποία εξαρτάται η ζωή στον πλανήτη μας είναι ο κύκλος του νερού στη φύση. Λιγότερο από το 1% του νερού σε όλο τον πλανήτη είναι διαθέσιμο για ανθρώπινη κατανάλωση και περισσότεροι από 1,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι – σχεδόν το 1/5 του παγκόσμιου πληθυσμού – δεν έχουν καθόλου πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό. Η κατάσταση των παγκόσμιων αποθεμάτων νερού παραμένει σήμερα εξαιρετικά επισφαλής. Δυστυχώς έχουμε την τάση να θεωρούμε δεδομένο ότι με το που ανοίγουμε τη βρύση, το νερό είναι εκεί.

Το φαινόμενο της λειψυδρίας αποτελεί μια πραγματική απειλή. Mερικές από τις αιτίες του φαινομένου αυτού, δηλαδή της διαταραχής του κύκλου του νερού είναι, η καταστροφή των δασών, η αποξήρανση των υγροτόπων, η εκτροπή των υδάτινων αποδεκτών (π.χ. ποταμών). η κατασκευή των φραγμάτων, το φαινόμενο του θερμοκηπίου με συνέπεια την αλλαγή των κλιματικών συνθηκών – οι ξηρασίες έχουν γίνει όλο και συχνότερες τα τελευταία 50 χρόνια -, η μόλυνση των υδάτινων αποδεκτών, η υπερεκμετάλλευση, καθώς και οι αλόγιστες ανθρώπινες δραστηριότητες.

– Γνωρίζατε ότι στη γεωργία καταναλώνεται το 44% της συνολικής ποσότητας νερού που χρησιμοποιείται στην Ευρώπη και περισσότερο από το 67% του νερού που χρησιμοποιείται στη νότια Ευρώπη! Άρα η έλλειψή του θα στερήσει από τις ανθρώπινες κοινωνίες τη δυνατότητα καλλιέργειας της γης.

– Από το 1970 τα αποθέματα νερού παγκόσμια έχουν μειωθεί κατά το 1/3, καθότι αυξήθηκε ο πληθυσμός κατά 1,8 δις. ανθρώπους, ενώ η ποσότητα γλυκού νερού παραμένει περίπου η ίδια.

– Το 20% του πληθυσμού της Γης αναγκάζεται να πίνει νερό από μολυσμένες πηγές, με αποτέλεσμα κάθε χρόνο να πεθαίνουν περισσότερα από 2.000.000 άνθρωποι από ασθένειες σχετικές με την έλλειψη ή την μόλυνση του νερού.

Λειψυδρία

-Σήμερα στη λίστα των άνυδρων χωρών ανήκουν 26 χώρες με συνολικό πληθυσμό 230.000.000 ανθρώπους.

-Περίπου 700.000.000 άνθρωποι σε 43 χώρες υποφέρουν σήμερα από λειψυδρία, ενώ μέχρι το 2025 ο αριθμός αυτός αναμένεται να ξεπεράσει τα  3 δις.

– Περίπου το 35% του νερού στην Ευρώπη προέρχεται από λίμνες και ποτάμια. Από αυτό, το 20% αποτελείται από μόλυνση. Το υπόλοιπο 65% βρίσκεται μέσα στη Γη (ονομάζεται υδροφόρος ορίζοντας), όπου βρίσκεται το νερό της βροχής που διαπερνά το έδαφος.

– Η χρήση του νερού για ύδρευση στην Ελλάδα έχει αυξηθεί κατά 45% σε σχέση με το 1980.

– Υπολογίζεται ότι οι απώλειες του δικτύου από διαρροές φτάνουν το 20%.

Καθώς λοιπόν η λειψυδρία είναι προ των πυλών, θέτοντας σε κρίσιμη κατάσταση την κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα και την οικονομική ανάπτυξη, η ανάγκη για την ολοκληρωμένη και βιώσιμη διαχείριση των υδάτων επείγει όσο ποτέ.

Το «υδάτινο» μέλλον, επιτάσσει να θέσουμε νέους όρους στις καθημερινές μας δραστηριότητες αλλά και πως από δω και πέρα θα διαχειριζόμαστε παγκόσμια καλύτερα τους υδάτινους πόρους.

Επιμέλεια: Ευγενία Δ. Μαυροπούλου,  μέλος Δ.Σ. Ε.Π.Ω.Φ.

Βιβλιογραφία:
1. Το βιβλίο των νέων της Ευρώπης 2008-09
2. Περιοδικό ΕΝΕΔΡΑ τεύχος 39
3. Χημεία Β’ Γυμνασίου του Ο.Ε.Δ.Β.